ΓΛΩΣΣΙΚΟΙ ΙΔΙΩΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΙΤΟΧΩΡΙΟΥ 3ο

Π
Λέξη	Τοπική ερμηνεία	Προέλευση	Ετυμολογία	Αχική σημασία - Παράγωγα
Παγούρ	Ασημένιο μπουκάλι	αρχαία	πάγουρος ( πήγνυμι + ουρά)	δοχείο νερού στρατιωτ.
Παλάζκους	ψεύτικος με τη έννοια του αδύνατου
Παλάντζα	ζυγαριά	ενετική	balanza	ζυγαριά παλαιού τύπου με κινούμενο βαρίδι κατά μήκος αριθμημένου άξονα
Παλιούρια	θάμνοι με χοντρά κλαδιά και αγκάθια	αρχαία	παλίουρος.ο	θάμνος κατάλληλος για περίφραξη κήπων
Παλιουρκόπους	δρεπάνι που κόβει παλιούρια	αρχαία	παλίουρος+ κόπτω
Παλιουρούτ	παλιό ρούχο ή αντικείμενο	αρχαία+ σλάβικη	παλιός +ruho
Πάνα	πανί για καθάρισμα του φούρνου	λατινική	pannuw < πάνος <πανί	κομμάτι υφάσματος
Παπούδα	φασολάδα με λιανά φασόλια	αρχαία	πάππος	σπέρμα, είδος οσπρίου
Παρακαμιό	ολονύκτια συζήτηση	αρχαία	παρα-κάθημαι	μετέχω σε συγκέντρωση μαζί με άλλους
Παταριά	σφαλιάρα	τούρκικη	batarya	χαστούκι
Πατατούκα	σακάκι	ιταλική	patatucco	κοντός επενδύτης από χοντρό μάλλινο ύφασμα
Πατινάδα	γαμήλιος χορός	ενετική	matinada	μαντινάδα
Πατουσιά	τα ξύλα που στηρίζουν το πάτωμα	αρχαία	πάτος >πατώ
Πατούνες	κοντές κάλτσες	αρχαία	πάτος >πατώ	ΠΑΡΑΓ.πατούνα =πέλμα του ποδιού
Πατσιάς	Κεφάλι	τούρκικη	paca	στομάχι-πόδια. Μεταφ.φαγητό με πόδια και στομάχι ζώου
Πατσί	κεφάλι
Πατσιαλίκια	βρακιά
Λέξη	Τοπική ερμηνεία	Προέλευση	Ετυμολογία	Αχική σημασία - Παράγωγα
Παχνί	μέρος για την τροφή των ζώων	αρχαία	φάτνη >πάθνη >παθνίον >παχνί	ξύλινη κατασκευή μέσα στην οποία τοποθετείται η τροφή των υποζυγίων
Πιτμέζ	Πολύ γλυκός	τούρκικη	pekmez	πετιμέζι = πυκνόρευστο υγρό σαν μέλι που γίνεται με βράσιμο του μούστου
Πλάλα	τρέχα	αρχαία	επί-λαλώ ή από-λαλώ	τρέχω γρήγορα
Πηρόν	πηρούνι	αρχαία	περόνη > περόν-ιον
Πιδούδ	αγόρι	αρχαία	παίς >παιδ-ίον
Πινακωτή	σκάφη ξύλινη με θέσεις για ψωμιά	αρχαία	πίναξ,-ακος
Πινιβρέκια	παντελόνια	λατινική	bini +braca	φαρδύ εσώρουχο με δύο σκέλι
Πισκές	δώρο	τούρκικη	peskes	πεσκέσι
Πισκιρντάω	καταβρέχω	τούρκικη	peskir	προσόψι
Πιτνάρ	κόκκορας	αρχαία	πέτομαι > πετεινός	ΥΠΟΚΟΡ. πετεινάρι
Πίτσκου	μικρό παιδί (λέγεται κοροϊδευτικά)	τούρκικη	pic	νόθος, ελαττωματικός
Πκάμσου	πουκάμισο	αρχαία +λατινική	υπο- κάμισον = camisia	εσωτερικό, συνήθως, αλλά όχι πάντοτε ρούχο
Πλάδα	κότα	λατινική	pullus > μεταγ. Πουλλίον	ΠΑΡΑΓ. πουλάδα
Πλαλώ	τρέχω	αρχαία	π+λαλέω-ώ	στόμα + λέω,μιλάω (λάλον ύδωρ= τρεχούμενο νερό)
Πλαρούδ	μικρό γαϊδούρι	αρχαία	πώλος >πωλ-άριον	νεαρό άλογο,γαϊδούρι
Πλασταριά	το εργαλείο με το οποίο γύριζαν την πίτα	αρχαία	πλάσσω > πλάσις	πλαστήρι =η κυλινδρική ράβδος με την οποία ανοίγεται το φύλλο
Πλαστό	ψωμί	αρχαία	πλάσσω > πλάσις	το δημιούργημα του πλάθω
Πλατσουκωτό	πλακωτό	αρχαία	πλατύνω <πλατύς
Πληθιά	τούβλα από λάσπη	αρχαία	πλίνθος,η	ΥΠΟΚΟΡ.πλιθί
Πλι	πουλί	λατινική	pullus > μεταγ. Πουλλίον
Πλιά	πιά	αρχαία	πλέον,πληθ. πλέα
Λέξη	Τοπική ερμηνεία	Προέλευση	Ετυμολογία	Αχική σημασία - Παράγωγα
Πλιατσανίζω	πιτσιλάω
Πλόκ	ξύλινος τοίχος που χωρίζει το σπίτι σε δωμάτια	αγγλική	block	ξύλινος σύνδεσμος
Πλουκός	φράχτης	ιταλική	blocco	περικύκλωση
Πλουμίδια	στολίδια	λατινική	pluma	κέντημα, στολίδι
Πνάκ	ξύλινο πιατάκι	αρχαία	πίναξ,-ακος	ΠΑΡΑΓ.πινάκιο =πιάτο φαγητού
Ποδιά	άνοιγμα του φούρνου	αρχαία	ποδείον	περίζωμα
Ποδοπάν	πανί που τύλιγαν τα πόδια	αρχαία +λατινική	πούς ,ποδ-ός > πόδιον+ pannus
Πότκας	ποντικός	αρχαία	πόντος=ανοιχτή θάλασσα, πέλαγο	ΠΑΡΑΓ.ποντικός (από το ποντικός μύς=ποντίκι των καραβιών)= πόντικας
πουλίτκα	χρυσάνθεμα
Πουλίτσα	ειδικό ράφι ενσωματωμένο στον τοίχο για τα ψωμιά
Πουρνάρια	αγκαθωτοί θάμνοι	αρχαία	πρίνος > πριν-άριον	όνομα διαφόρων ειδών της δρυός
Πουρνό	πρωι	αρχαία	πρωΐ,πρώ < πρό	ΠΑΡΑΓ. πρωινός,ή,ό
Πούρτσιους & προύτσιους	Τράγος
Πρήσκα	φούσκωσα	αρχαία	πρήθω	πρήσκω αόρ.έπρηξα =φούσκωσα
Προυσκέφαλου	μαξιλάρι	αρχαία	προς +κεφαλή	υποστήριγμα του κεφαλιού στον ύπνο
Προυσλιάδ	προσήλιο	αρχαία	προς+ήλιος
Προυχείμ	φθινόπωρο	αρχαία	προ +χειμών	πριν από τον χειμώνα
Πυρά	φωτιά	αρχαία	πυρ,πυρός,το πληθ.πυρά, τα
Πυρωστιά	σιδερένιο στύριγμα της κατσαρόλας με τρία πόδια	αρχαία	πυρ,πυρός,το + εστία
Ρ
Ρακί	ούζο	τούρκικη	raki	είδος ούζου
Ράμα	κλωστή	αρχαία	ράπτω
Ρουσφαλίκ	καταστροφή
Ρουχοθές	παπλωμοθήκη	σλάβικη +αρχαία	ruho +θέσις <τίθημι	θέση ρούχου
Σ
Σαΐτα	εξάρτημα αργαλειού	λατινική	saggita	βέλος
Λέξη	Τοπική ερμηνεία	Προέλευση	Ετυμολογία	Αχική σημασία - Παράγωγα
Σακούλα	σχολική τσάντα	αρχαία	σακ(κ)ος	ΠΑΡΑΓ. σακούλα =μικρόςσάκος από πανί ή χαρτί
Σαλάμκους	παχύς ,εύρρωστος	ιταλική	salame	είδος χοντρού λουκάνικου
Σαλτανάτ	επίδειξη, καμάρι
Σαμάρ	σέλα γαϊδάρου	αρχαία	σάγμα > σαγμάριον > σαμάρι(ν)
Σαούλ	νήμα στάθμης	τούρκικη	sakul
Σαουσχτώ	κρύβομαι
Σαουχτσίστσι	σκορπιστείτε,κρυφτείτε
Σαράι	ψηλή βεράντα	τούρκικη	saray	παλάτι
Σαρίκια	βέργες για το στέγνωμα του καπνού	αρχαία ή τούρκικη	καισαρίκι(ον) ή sarik
Σαρμανίτσα	Ξύλινη κούνια για μωρά	κουτσοβλαχ.sarmanitsa		λίκνο,κούνια μωρού
Σαχάν	πιάτο	τούρκικη	sahan	μικρό τηγάνι με δύο λαβές
Σεβνταλής	μερακλής	τούρκικη	sevda	ΠΑΡΑΓ. Σεβνταλής = διαρκώς ερωτευμένος
Σεκλέτ(ι)	στεναχώρια,καημός	τούρκικη	siklet
Σεκούρτσα	σε+κούρτσα=σε ερέθισα	ιταλική	corda<χορδή	κουρδίζω =ερεθίζω
Σιαδώ	προς τα εδώ
Σιαδώθ	προς τα εδώ κοντά
Σιάϊκα	καρφί
Σιακάτ	προς τα κάτω	αρχαία	ωσάν+κάτω	σαν χάμω
Σιακεί	προς τα εκεί
Σιακείθε	προς τα εκεί
Σιάλ	κασκόλ	περσική	schal	κάλυμμα των γυναικείων ώμων από τετραγωνικό κομμάτι υφάσματος
Σιαλβάρ	φαρδιά γυναικεία βράκα	τούρκικη	salvar	φαρδύ παντελόνι Ασιατών, είδος βράκας
Σιαλβαριαμούδ	φαρδύ πάνινο ύφασμα που έδεναν στη μέση	τούρκικη	salvar	ΥΠΟΚΟΡ. σαλβαρούδι
Σιαματάς	φασαρία	τούρκικη	samata	σαματάς
Σιαμέσα	προς τα μέσα
Σιαμούδ	τσεμπέρι ή κασκόλι που φοράνε οι γριές στο κεφάλι
Σιαντραβάν	συντριβάνι	τούρκικη	sadirvan
Σιαπάν	προς τα επάνω	αρχαία	ωσάν+πάνω	σαν επάνω
Σιαπέρα	προς τα πέρα
Σιασίρτσα	μπερδέυτηκα,κοροϊδευτικά δε σε λογάριασα	τούρκικη	sastim	σαστίζω
Λέξη	Τοπική ερμηνεία	Προέλευση	Ετυμολογία	Αχική σημασία - Παράγωγα
Σιασίτ	είδος
Σιαψάλου	ανόητη	αρχαία	σήψις>σάψαλο
Σιαψάλς	πολυλογάς	αρχαία	Σήψις>σάψαλος
Σιδιργκούδ	γουδί	αρχαία	σίδηρος
Σιμπράκαλα	διάφορα αντικείμενα	αρχαία	συν+πράσσω ή πράττω
Σινί	μεγάλο ταψί	τούρκικη	sini	μεγάλο στρογγυλό χάλκινο ταψί
Σιντζίμ	γερή κλωστή
Σιντούκ	μπαούλο	τούρκικη	sandik	σεντούκι
Σιντρόφ	βρακί,κυλότα	αρχαία	σύντροφος,-ον < συν-τρέφω	συντρόφι = ο υμένας που καλύπτει το έμβρυο
Σιόλα	φιλτζάνα
Σιουπούδ	σωλανάκι που μπαίνει στο ποτηστήρι
Σιρμπέτ	ζαχαρονέρι	τούρκικη	serbet	ζαχαρούχο, παχύρρευστο, αρωματικό ποτό
Σκαμνί	μικρό κάθισμα	λατινική	skamnum	απλό κάθισμα από ξύλο
Σκαμπάζω	γνωρίζω	αρχαία	σκαμβός	καταλαβαίνω
Σκαρδιτσούδ	μικρό πουλάκι
Σκεβρός	Ζαρωμένος	αρχαία	σκευάριον< σκεύος	άψυχο αντικείμενο
Σκέπ	λεπτό μαντήλι του κεφαλιού που φορούσαν συνήθως οι γερακίνες	αρχαία	σκέπω	ΠΑΡΑΓ.σκέπη = κάλυμμα της κεφαλής γυναικών του χωριού
Σκλί	σκυλί	αρχαία	σκύλαξ	ΠΑΠΑΓ.σκυλί
Σκρόπια	σκορπισμένα	αρχαία	σκορπίζω από το σκορπίος με την έννοια του εκτοξευτή
Σλιάφ	Θήκη για πιστόλια και χρήματα	τούρκικη	silah	σελάχι,σιλάχι =δερμάτινη ζώνη
Σμά	δίπλα,συνήθως με την έκφραση -σμά-κοντά δηλώνεται το μακρινό	αρχαία	σιμός	κοντά
Σμούχρια	δειλινό	αρχαία	μορυχός	σκοταδερός, αμαυρός
Σμούχριασει	σκοτείνιασε	αρχαία	μορυχός	ΠΑΡΑΓ. μουχρώνει = σκοτεινιάζει
Σμπουρίζω	βγάζω κραυγή, μιλάω αγανακτισμένα	αρχαία;	γύρος<γυρός	γυρεύω
Σογιάς	Μαχαίρι		σουγιάς	κονδυλομάχαιρο
Σόϊ	συγγενολόι	τούρκικη	soy
Σουκάκ	στενό δρομάκι	τούρκικη	sokak
Λέξη	Τοπική ερμηνεία	Προέλευση	Ετυμολογία	Αχική σημασία - Παράγωγα
Σόμπουρους	συζήτηση από ομάδα γυναικών με στόχο το κουτσομπολιό
Σοσόνια	καλτσάκια για μωρά πλεγμένα στο χέρι	γαλλική	chausson	κοντή γυναικεία κάλτσα
Σουπιέρα	βαθύ πιάτο	ιταλική	zuppiera	πλατύ και βαθύ σκεύος από το οποίο σερβίρεται η σούπα
Σούρπιτους	γρήγορος
Σουρτούκου	Γυρίστρα	τούρκικη	surtuk
Σοφραδάκ	τραπεζάκι χαμηλό	τούρκικη	sofra
Σοφράς	στρογγυλό χαμηλό τραπέζι	τούρκικη	sofra	χαμηλό στρογγυλό τραπέζι
Σπουριά	μέτρο για στρεμμ. έκταση	αρχαία	σπόρος	η λωρίδα γης που καλύπτει ο σπορέας
Στέρνα	δεξαμενή	λατινική	cisterna
Στερνός	τελευταίος	αρχαία	ύστερος < υστερ-ινός	έσχατος
Στραγκάν	Καπέλο από βελούδο	τατάρικη	ρωσ.πόλη αστραχάν	γουναρικό απο νεογενν. πρόβατα
Στραπάτσα	χάλια, άνω κάτω	ιταλική	strapazzo	ζημιά,φθορά
Στραπατσάδα	αυγά με τυρί	ιταλική	uovo = αυγό + strappazate < strapazzare =κακομεταχειρίζομαι	φαγητό με αυγά,ντομάτα και τυρί
Στράτα	δρόμος	λατινική	strata
Στραφτουμαχούν	αστράφτουν	αρχαία	αστράφτω + μάχομαι
Σφιντίλ	ξύλο που γυρίζει το αδράχτι όταν κλώθει	αρχαία	σφόνδυλος ή σπόνδυλος	ο σπόνδυλος του αδραχτιού της ρόκας
Σφόρα	σπάγγος
Σιαώξου	προς τα έξω
Τα
Ταβάς	ριχή κατσαρόλα με αυτιά	τούρκικη	tava	στρογγυλό ρηχό ταψί
Τάβλα	είδος τραπεζομάντηλου	λατινική	tabula	τραπέζι
Ταϊφάς	οικογένεια	τούρκικη	taife	οικογένεια,φυλή
Ταμπακέλα	Καθρεφτάκι
Ταπ κασί	το ίδιο ακριβώς, όμοιο
Τάτας	πατέρας	βουλγάρικη	tato	νηπιακή λέξη για τον πατέρα
Ταχιά	αύριο	αρχαία	ταχύς,-εία, -ύ	ΠΑΡΑΓ.επίρρ. Ταχί και ταχιά
Λέξη	Τοπική ερμηνεία	Προέλευση	Ετυμολογία	Αχική σημασία - Παράγωγα
Ταχτάς	υποδιαίρεση καπνοφυτετευμένης έκτασης ή και μέρος του καπνοσπορείου	τούρκικη	tahta	πρασιά
Τέτα	θεία
Τιφαρίκ	σκέρτσο	τούρκικη	tefarik	πράγμα εκλεκτό και περιζήτητο
Τζαγκαρώνω	πιάνω κάτι γερά, αγκυρώνω	αρχαία	τσαγκάριος < τσαγγα = είδος παπουτσιού	πιάνω κάτι γερά όπως ο τσαγκάρης
Τζγάν	τηγάνι ,αλλά μεταφορικά και ο πολύ μαύρος
Τζέτζιρς	κατσαρόλα	τούρκικη	tencere	τέ(ν)τζερης
Τζιαμπάζος	μεσσάζων για αγοραπωλησία ζώου	τούρκικη	cambaz	ζωέμπορος
Τζιαναμπέτης	πονηρός	τούρκικη	cenabet	κακότροπος
Τζιγκουλιάνς	παλιόπαιδο	τούρκικη	coglan	τσογλάνι = ελληνόπουλο στην υπηρεσία του παλατιού στην Τουρκία
Τζιέρ	συκώτι	τούρκικη	ciger
Τζιέριμ	Σπλάχνο μου	τούρκικη	ciger	συκώτι
Τζιούσκους	μονοκόματος
Τζιριμετώ	καταστρέφω	τούρκικη	cereme	τζερεμές= άδικη ζημιά
Τζουγκράνα	γεωργικό εργαλείο	ελληνική	από το ηχοποίητο γρατσουνώ
Τζούρτζουλα	βερύκοκα	τούρκικη	zerdali ,zerdeli	ζέρζελο = μικρό καΐσι
Τζουρτζουλιά	βερυκοκιά	τούρκικη	zerdali ,zerdeli	ΠΑΡΑΓ.ζερζελιά
Τιμαρεύω	βολεύω, κρύβω, ταχτοποιώ
Τιρλίκια	μικρά καλτσάκια	τούρκικη	terlik	παντόφλα από μαλλί ή χοντρό ύφασμα σε σχήμα κάλτσας
Τουλούμ	προβιά ζώου επεξεργασμένη. Χρησιμοποιείται για αποθήκευση λαδιού και ωρίμανση τυριού μυζήθρας	τούρκικη	tulum	ασκός,ασκί
Τουλούμπα	παπούτσι,γλυκό ,αντλία που βγάζουν νερό	τούρκικη	tulumba	τρόμπα,αντλία
Τουμρούκ	Ξύλο	αρχαία	τορεύω<τείρω;	κατεργάζομαι ξύλο
Τραγιάσκα	καπέλο	ρουμάνικη	traiasca!	ζήτω!,είδος κασκέτου
Λέξη	Τοπική ερμηνεία	Προέλευση	Ετυμολογία	Αχική σημασία - Παράγωγα
Τράμπα	αλλαγή είδους με είδος	τούρκικη	trampa	ανταλλαγή ζώου ή άλλου εμπορεύματος
Τρανή	μεγάλη	αρχαία	τρανός <τρανής	μεγάλος σε όγκο ή ηλικία, σπουδαίος σε αξία ή δύναμη
Τράχωμα	προίκα σε χρήμα
Τριτάφιαλος	Χαζός	αρχαία	τρεις>τρίτος+ α+φυής
Τριχιά	σκοινί	αρχαία	θρίξ,τριχός	τρίχινο σκοινί
Τρόκνα	μια τρύπα στο πίσω μέρος του φούρνου
Τσαγιέρα	τσαϊρό	ρώσικη	tsai
Τσάκα	ζακέτα	ιταλική	giacca	χοντρό γυναικείο σακάκι
Τσακιρμάς	ξύλο με το οποίο έπαιζαν ταπαιδιά
Τσιακμάκ	αναπτήρας,μεταφορ. έξυπνος	τούρκικη	cakmak	κομμάτι από χάλυβα που προστίβεται σε πυριτόλιθο και παράγει σπινθήρα
Τσαμαντάν	Γιλέκο που φορούσαν οι γυναίκες
Τσαπερδόνα	κοπέλα ζωηρή	αρχαία	αρπεδόνη	μικρό,ζωηρό, πανέξυπνο κορίτσι
Τσατσάρα	χτένα που έξειναν τα ζώα	ενετική	zazzara	χοντρό χτένι
Τζβίκια	τσιμπούρια	τούρκικη	civi	καρφί
Τζγάπ	σειρά,(τι τσγάπ να δώσω), τακτοποίημα
Τσιπκέν	Γιλέκο που φορούσαν οι τσολιάδες
Τσιαγνίζω	γαυγίζω,μεταφορ. χρησιμοποιούνταν για τους καυγατζήδες	αρχαία	ταγγός	δύστροπος, δύσκολος. ΠΑΡΑΓ. τσαγγίζω
Τσιαϊρό	τσαγιέρα	ρώσικη	tsai	τσαγερό
Τσιακίρκους	παρδαλός	τούρκικη	cakir	γαλανομάτης
Τσιαλπαρούδια	κουμπώματα σε λουριά
Τσιαμπαρλάκ	κυβίστηση, κολοτούμπα	τούρκικη	dumbelek	τουμπερ(λέ)κι
Τσιανάκ	πιάτο	τούρκικη	canak	πήλινο πιάτο
Τσιαντίλα	πάνινο στραγγιστήρι που στράγγιζαν γάλα για να το κάνουν τυρί	σλάβικη	tsedilo
Τσιαντίρ	αντίσκοινο	τούρκικη	cadir	σκηνή, τέντα
Τσιαρβούλια	παπούτσια φτιαγμένα από δέρμα χοίρου	αραβική	zarbul	τσαρούχι
Λέξη	Τοπική ερμηνεία	Προέλευση	Ετυμολογία	Αχική σημασία - Παράγωγα
Τσιαρντάκ	κιόσκι	τούρκικη	cardak	πρόχειρη καλύβα από κλαδιά
Τσιγκρίκ	εργαλείο που μάζευαν το μαλί	τούρκικη	cikrik	είδος διπλής ρόκας
Τσιϊνες	αυτός που ερίζει χωρίς λόγο,θύμωμα	αρχαία	τινάσσω	αγριεύω, δυστροπώ
Τσικμές	πριόνι χεριού
Τσικούδ	σουγιάς	τούρκικη	caki	τσακάς
Τσίμπλα	έκκριμα ματιών	αρχαία	σιφαλός,σιφλός =μύωψ,τυφλός	είδος ακαθαρσίας, εκκρίματος που συγκεντρώνεται κατω από το βλέφαρο
Τσιντώνω	τεντώνω	αρχαία	τιταίνω + τεντώνω
Τσιουκουρτζιούμια & τσικουρτζιούμια	θυμωνιές από 13 δεμάτια
Τσιούλια	πανιά για δεματοποίηση του καπνού	τούρκικη	cul	κουρέλι, ράκος
Τσιουμάκ	ξύλο
Τσιουμπίδ	μασιά	αρχαία	τσιμπώ( το δεύτερο μέρος της λέξης ανάγεται στο αρχ.εμπίς,-ίδος= είδος κουνουπιού
Τσιουράπ	κάλτσα μάλινη	τούρκικη	corap	τσουράπι
Τσιουρμπάς	είδος φαγητού φτωχού σπιτικού, μεταφορ. Κακοφτιαγμένο φαγητό	τούρκικη	corba	σούπα, ανακάτωμα
Τσιουτσιουλτάς- τσιουτσιουλίτς	κορυδαλλός
Τσιουτσούλα	μικρό λοφίο
Τσισμές	βρύση	τούρκικη	cesme	πηγή, βρύση
Τσίτια	στοίβες από άχυρα	τούρκικη	cita	το οριζόντιο ξύλινο δοκάρι της οροφής,μεταφ.θυμωνιά
Τσιγνέκ	σαγόνι
Τσκάλ	Ποτήρι	ιταλική	zucca	πηλινη χύτρα ,τσουκάλι
Τσκούρα	τσεκούρι	λατινική	securis	πέλεκυς
Τσουβάλ	σακί	τούρκικη	cuval	σακί από λινάτσα
Τσιουκάν	Σφυρί	αρχαία	τυκάνη	τσουκάνι = κουδούνι προβάτων
Τσουκάλ	Κατσαρόλα	ιταλική	zucca
Λέξη	Τοπική ερμηνεία	Προέλευση	Ετυμολογία	Αχική σημασία - Παράγωγα
Υ
Υπουτώρα	πρωτύτερα	αρχαία	υπό + τώρα	υποκάτω από τωρα
Φ
Τραβηχτά	ηνία
Φανάρ	κρεμαστό ντουλάπι με σίτα	αρχαία	φαίνω > φανερός	φανός, φανάρι
Φάξα	"καινό δαιμόνιο"
Φιλί	φέτα ψωμιού	λατινική	ofella
Φιλτζάν	φλιτζάνι	τούρκικη	filcan	φλι(ν)τζάνι
Φτυάρ	φτυάρι	αρχαία	πτύον>πτυάριον
Φόρτουμα	σκοινί
Φουκάλ	Σκούπα	αρχαία	φιλοκαλώ	φροκαλώ, φροκαλίζω. ΠΑΡΑΓ. φροκάλι
Φουκαλίζω	σκουπίζω	αρχαία	φιλοκαλώ	φροκαλίζω, φροκαλώ
Φούντα	σκούπα από το βουνό, κάποιο ψηλό σημείο του βουνού	λατινική	funda	ανθισμένο κλαδί
Φουρκάλ	σκούπα	λατινική	furca	πάσσαλος, παλούκι διχαλωτό
Φουρνόφτιαρο	φτυάρι του φούρνου	λατινική +αρχαία	fornus +πτύον > πτυάριον
Φουρνοχάϊατου	υπόστεγο με φούρνο	λατινική +τούρκικη	fornus +hayat
Φουφού	μαγκάλι	τούρκικη	fufu
Φρούτα	Το άσπρο ,μακρύ μανίκι που φορούσαν οι τσολιάδες
Φταζμίτκο	ψωμί φτιαγμένο με αλεύρι ρεβυθιού
Χ
Χαβάν	ειδικό εργαλείο που κόβουν τον καπνό	τούρκικη	havan	μικρό ορειχάλκινο γουδί
Χαβάς	σκοπός,μελωδία τραγουδιού	τούρκικη	hava	επαλαμβανόμενο μοτίβο,επιμένει στα ίδια
Χαγιάτ	κάτω μέρος του σπιτιού που ήταν ανοιχτό	τούρκικη	hayat	εσωτερικόςυπόστεγος διάδρομος
Χαϊβάν	ζώο	τούρκικη	hayvan	ζώο,βλάκας
Χαλέβω	γυρεύω	αρχαία	χαλή= ψάχνω	χαλεύω
Λέξη	Τοπική ερμηνεία	Προέλευση	Ετυμολογία	Αχική σημασία - Παράγωγα
Χαμούτια	δερμάτινο εξάρτημα γεμάτο με χόρτο που έμπαινε στο λαιμό του ζώου ,πάνω στο οποίο προσαρμόζονταν τα φαβηχτά	ρουμάνικη	ham	χάμουρα= εξαρτήματα της σαγής του αλόγου
Χαμπάρ	παίρνω χαμπάρ= καταλαβαίνω	τούρκικη	haber	παίρνω είδηση
Χαμπέρ	νέο	τούρκικη	haber	είδηση
Χαντάκι	Πεζούλι	αραβ. χανδαξ	χάνδαξ> χανδάκιον	μικρή τάφρος
Χαραή	αυγή	αρχαία	χαράσσω	χαραγή, χάραγμα
Χαράμ	βλαστημιά (να μη σου βγεί σε καλό)	τούρκικη	haram	επιρρ.άδικα, ανώφελα
Χαρανή	χωματένια κατσαρόλα	τούρκικη	hereni	πλατιά και ρηχή κατσαρόλα
Χαρέμ	μεγάλο τσουβάλι	τούρκικη	harem	πλήθος γυναικών
Χάρτζια	κέφια	αρχαία	χαιρω	χαρά
Χασίλ	δημητριακο πριν βγάλει στάχυα,προοριζόταν για πρώιμη (χειμωνιάτικη ) τροφή των κοπαδιών	τούρκικη	hasil	είδος αιγυπτιακού βαμβακιού
Χασλαμάς	φυτώριο καπνού
Χασμίσ	σταφυδοστράγαλα
Χειρόνλα	δύο πέτρες με τις οποίες έτριβαν το σιτάρι για να γίνει μπλιγκούρι	αρχαία	χείρ,χειρός +
Χειρότια	Γάντια	αρχαία	χειρ+αρτάριον	χειρόκτια
Χίρκα	ζακέτα
Χλαπανίζω	τρώγω με λαιμαργία
Χλιάρ	κουτάλι	αρχαία	κοχλιάριον < κοχλίας	χουλιάρι
Χλιάρα	κουτάλα φαγητού	αρχαία	κοχλιάριον < κοχλίας
Χνέρ	λαδιά, λαχτάρα	τούρκικη	huner	πάθημα,τιμωρία
Χουβόλ	στάχτη	ενετική	fogolo	χόβολη < φόγολη = θερμή στάχτη
Χούι	κακιά συνήθεια	τούρκικη	huy
Χουιάζω	Φωνάζω	σλάβικη	hujati	χουγιάζω,αχουγιάζω
Χραπατάω	σκαλίζω κάτι με τα χέρια κάνοντας θόρυβο
Χρεία	τουαλέτα,μεταφορ. ο αθυρόστομος	αρχαία	χρεία < χρή	ανάγκη
Χρέμ	κουβέρτα	τούρκικη	inhram	μάλλινο κροσσωτό κλινοσκέπασμα
Λέξη	Τοπική ερμηνεία	Προέλευση	Ετυμολογία	Αχική σημασία - Παράγωγα
Χριμπούλ	παλιά σκεύη, πέτρινα ή χαλκινα ,που τα γέμιζαν νερό για τις κότες
Χρίνας	βρισιά που λέγεται για να μειώσουμε κάποιον ( υπάρχει μόνο στο αρσενικό) = λιγόμυαλος, χυδαιολόγος
Χρώ	ασπρίζω	αρχαία	χρώζω ,χρώννυμι
Χτέν	εξάρτημα αργαλειού	αρχαία	κτείς ,κτενός > κτένιον	εργαλείο με πυκνή σειρά δοντιών
Χτικιάρς	φυματικός	αρχαία	εκτική	χτικιάρης
Χτικιό	φυματίωση	αρχαία	εκτική
Χωρατό	αστείο	αρχαία	χώρα
Ψ
Ψικ	ομάδα κόσμου, πομπή	λατινική	obseguium	συνοδεία,γαμήλια πομπή
Ψώρα	μεράκι	αρχαία	ψώρος < ψάω	παρασιτική και μεταδοτική αρρώστια του δέρματος του ανθρώπων και ζώων
Ω
Ωρτάρε	κάλτσες