ΓΛΩΣΣΙΚΟΙ ΙΔΙΩΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΙΤΟΧΩΡΙΟΥ 2ο

Μ
Μαγκανίζω	αισχροκερδώ,κλέβω	αρχαία	μαγγανώνω	μαγγώνω
Μάγκανος	βαρούλκο	αρχαία	μάγγανον
Μαγκούρα	μπαστούνι	αρχαία	μακκούρα	χοντρό παβδί γυριστό στην άκρη
Μακιδονήσ	μαϊντανός	αρχαία	μακεδονήσιον< λατιν. macedonence
Μακρινάρια	μεγάλο μαξιλάρι	αρχαία	μακρός,ά, όν	Παραγ.μακρινάρι , το,οτιδήποτε πολύ μακρύ
Μαλίνα	φανέλα	αρχαία	μαλλός	μαλλί,το = έριο
Μανάκα	λέγεται κοροϊδευτικά για κοπέλα που οι πράξεις της δεν συμφωνούν με την ηλικία της	αρχαία	μάμμη >μεταγ. Μάννα	μητέρα.ΜΕΓΕΘ. μαν(ν)άρα, μαν(ν)άκα
Μανιά	γριά	αρχαία	μάμμη
Μάνι-μάνι	στα γρήγορα	ιταλική	di mano in mano
Μαντάλια	τούβλα
Λέξη	Τοπική ερμηνεία	Προέλευση	Ετυμολογία	Αχική σημασία - Παράγωγα
Μάνταλους	ξύλο με το οποίο κλείδωναν τις εξώπορτες από μέσα	αρχαία	μάνδαλος	σύρτης
Μαντάτο	κακή είδηση	λατινική	mandatum	αγγελία,είδηση
Μάξους και μαξούς	επίτηδες
Μασάλια	ιστορίες, παραμύθια, νέα	τούρκικη	masal	μασάλι -= παραμύθι
Μασιά	τσιμπίδα	τούρκικη	masa	πυράγρα
Μασούρια	Χρήματα	τούρκικη	masura	κουβαρίστρα
Μαστραπάς	Ποτήρι	τούρκικη	mastrapa	δοχείο με μικρή λαβή
Ματάν	γιαούρτι αραιωμένο με νερό
Ματζαφλάρ	αντικείμενο
Μαχαλάς	γειτονιά	τούρκικη	mahale	συνοικία
Μάχνα	φόρα
Μιγκτάν	φανερό	τούρκικη	meydan	μεϊντάνι = αλώνι,ανοικτός χώρος
Μιλιαζίμς	αδύνατος
Μιναρές	ψηλό σπίτι	τούρκικη	minare	πύργος μουσουλμάνικου τεμένους
Μιντέρ	καναπές	τούρκικη	minder	χαμηλό κρεβάτι
Μίρα	κομμάτι κρέας	αρχαία	μοίρα	κομμάτι,τεμάχιο
Μισάλ	Τραπεζομάντιλο	λατινική	mensalium	mensa=τραπέζι
Μισάλια	πετσέτες στενόμακρες για το σκέπασμα του άψητου ψωμιού	λατινική	mensalium< mensalis < mensa	πετσέτα φαγητού
Μισαντρές	χωνευτές ντουλάπες	τούρκικη	musandira	ντουλάπα για στρώμα
Μισίρ	καλαμπόκι	τούρκικη	misir
Μισοχώρ	το κέντρο ,η πλατεία του χωριού	αρχαία	μέσος + χώρα
Μιτζίκια	μπουρντούρες σε προικιά
Μόλιαβους	ήσυχος,πράος
Μουκαέτς	που πιάνουν τα χέρια του, πρόθυμος για οποιαδήποτε δουλειά
Μουκαϊτιά	εκανα δουλειά με κάποια ευκαιρία
Μούλουνει	σώπα	αρχαία	μαλαίνω	μουλώνω, αόρ.εμούλωξα = λουφάζω, ζαρώνω
Μουρντάρς	βρώμικος	τούρκικη	murdar	ακάθαρτος
Μουσαφέσκου	όχι γνήσιο	αρχαία +ενετική	ημισυ+fazza	μισό πρόσωπο ή λειψό πρόσωπο
Μουσαφίρς	επισκέπτης	τούρκικη	musafir
Μουσιανούδ	μικρό άλογο	ιταλική	muso	μουσούδα
Μουσμούλς	Σιγανός
Λέξη	Τοπική ερμηνεία	Προέλευση	Ετυμολογία	Αχική σημασία - Παράγωγα
Μούτλα	το διάκενο ανάμεσα στη στέγη και τον τοίχο
Μούτσιανου	μικρό	γενουάτικη	muson< βενετ. muzona	μουσούδι
Μούτσκα	Φάτσα	ενετικη	musona	μουτσούνα
Μουχαμπέτ	Κουβέντα	τούρκικη	muhabbet	φιλική κουβεντούλα
Μπαϊά	πολύ,αρκετό
Μπαϊλτσα	μπούχτησα	τούρκικη	bayildim	μπαιλντίζω =μπουχτίζω, απελπίζομαι
Μπαϊρ	βουνό,δάσος	τούρκικη	bayir	πλαγιά βουνού
Μπαιράκ	Σημαία	τούρκικη	bayrak
Μπακίρια	χάλκινα σκεύη μαγειρικής	τούρκικη	bakir	χαλκινα μαγειρικά σκεύη
Μπάκνα	δοχείο
Μπακράτσ	μεγάλη μπακιρένια κατσαρόλα με χερούλι	τούρκικη	bakrac	μικρό χάλκινο δοχείο
Μπαλτάς	τσεκούρι	τούρκικη	balta
Μπαμπαλιάρς	ξεμαλιασμένος
Μπαμπάς	πατέρας	τούρκικη	baba
Μπάμπου	μαμή,μαία	τούρκικη	baba	μπάμπω
Μπάμπου	γιαγιά	τούρκικη	baba	μπάμπω
Μπάμπω	Γιαγιά	σλάβικη	babo
Μπαντάκουσα	βούλιαξα στις λάσπες	τούρκικη	batak	μπατάκι = βούρκος. ΠΑΡΑΓ. μπατακώνω= βουλιάζω
Μπαξίς	δώρο,χάρισμα	τούρκικη	bahsis	φιλοδώρημα
Μπάρα	λακούβα με στάσιμο νερό	σλάβικη	bara	τέλμα,έλος
Μπουρμάς	εξάρτημα της γκαζόλαμπας που φέρει το φυτίλι	τούρκικη	burma	άνθρωπος κοντόχοντρος, κοντοστούπης
Μπαρμπαλιάρς	Αυτός που έχει απεριποίητα μαλλιά	ιταλική	barbiere	κουρέας
Μπαρμπαρίζω	μαλώνω,καυγαδίζω, κουτσουμπολεύω	ιταλική	barbiere	κουρέας. ΠΑΡΑΓ. Μπαρμπέρικος, μπαρμπερίζω
Μπάρμπας	θείος	ιταλική	barba	θείος από πατέρα
Μπαρμπέρς	κουρέας	ιταλική	barbiere	κουρέας.
Μπαρούδα	λακούβα με νερό		παρά +
Μπασιάρτσα	πέτυχα διάνα	ιταλική	passare	πασάρω =στέλνω με το χέρι στο στόχο , πετυχαίνω το στόχο
Μπασκί	φυτευτήρι καπνού
Μπατάλ	μεγάλο κουδούνι
Λέξη	Τοπική ερμηνεία	Προέλευση	Ετυμολογία	Αχική σημασία - Παράγωγα
Μπατάλκο	ανώμαλο πράγμα,διαφορετικό από το αναφερόμενο στο σχήμα	τούρκικη	battal	μπατάλης= χοντροκομμένο πράγμα
Μπατσέβω	περπατάω μέσα σε νερό
Μπγάδ	πηγάδι	αρχαία	πηγή >πηγ-άδιον
Μπεκρής	Μεθυσμένος	τούρκικη	bekri
Μπέλκιμ	ίσως
Μπερικιάτ	αφθονία,αρκετό	τούρκικη	bereket	πλούτος
Μπήκας	αρσενικό μοσχάρι
Μπηνάς	σκεπή	τούρκικη	binis	επιβίβαση
Μπιζέρτσα	βαρέθηκα	τούρκικη	bezmek	κουράστηκα,βαρέθηκα
Μπικιάρς	εργένης,μόνος	τούρκικη	bekar	άγαμος
Μπιλιτζίκια & μπιλιτζιούκια	βραχιόλια	τούρκικη	bilezik	μπιλετζίκι = κρίκος, βαραχιόλι
Μπιμπλιά	σταγάλια μαλακά	τούρκικη	bir-biri, birebir	στη σειρά ένα προς ένα
Μπιρντέδες	κουρτίνες	τούρκικη	perde	παραπέτασμα πόρτας και παραθύρου
Μπίρταχ	μια δόση γλυκό	τούρκικη	perdah	γυάλισμα
Μπισκιρντάω	καταβρέχω
Μπιτόν	δοχείο	γαλλική	bidon	δοχείο νερού , λαδιού, βενζίνης
Μπιτσάκ	σακάκι
Μπίτσι	τελείωσε	τούρκικη	bit	μπιτίζω = αποτελειώνω
Μπλασταριά	πέσιμο αλλά και μεγάλος δρασκελισμός	αρχαία	πλατύς,-εία,-ύ
Μπλιγούρ	σπασμένο σιτάρι,γλυκά τραχανά	αρχαία	πνιγούρι<πνίγω
Μποϊ	φούστα ιση με το ύψος	τούρκικη	boy	ανάστημα
Μπούζ	κρύο	τούρκικη	buz	πάγος
Μπουζνάρα	τσέπη	αρχαία	πούς + ζωννυμι	ζώνη με συγκεκριμένο μήκος
Μπουκέτο	ανθοδέσμη	γαλλική	bouguet
Μπουλάκιμ	μακάρι (χρησιμοποιείται όταν εύχομαι να γίνει κάτι εναγώνια)
Λέξη	Τοπική ερμηνεία	Προέλευση	Ετυμολογία	Αχική σημασία - Παράγωγα
Μπουλάντσα	μπούχτισα
Μποϋλής & μπουϋλής	υψηλόσωμος	τούρκικη	boy	ύψος
Μπουμπές	κατηγορίες, συκοφαντίες	αρχαία	πέμπω	ΠΑΡΑΓ.πομπεύω = διασύρω, συκοφαντώ, πομπή= συκοφαντία
Μπουμπεύω	κατηγορώ, συκοφαντώ	αρχαία	πέμπω	ΠΑΡΑΓ.πομπεύω = διασύρω, συκοφαντώ
Μπουμπουτάει	άναψε		μπουμπουνάει	βροντά ουρανός,μεταφ.πήρε φωτιά ,άναψε
Μπουνάτσα	ζεστός καιρός του χειμώνα	ιταλική	bonazza	νηνεμία,καλός καιρός
Λέξη	Τοπική ερμηνεία	Προέλευση	Ετυμολογία	Αχική σημασία - Παράγωγα
Μπουνταλάς	ανόητος	τούρκικη	budala
Μπούντρα	πούδρα	γαλλική	pundre
Μπούρδα	τσουβάλι	ιταλική	burla	μεγάλο σακί
Μπουρί	καπνοδόχος	τούρκικη	boru	σάλπιγγα
Μπουρσούκ	ασβός
Μπουρτσιάκ	σπόρος βίκου	Αλβανική	goritse	γκορ(ι)τσιά = αγριαπιδιάΙ
Μπουσλούκ	νιπτήρας	αρχαία + τουρκική	πους+oluk	υδροσωλήνας με συγκεκριμένο μήκος
Μπουχαρί	τζάκι	τούρκικη	buhar	ατμός, καμινάδα
Μπουχτίζω	αγανακτώ, παραχωρταίνω	τούρκικη	biktim αόριστ.του bikmak	αηδιάζω, αγανακτώ
Μπρατίμς	αδελφικός φίλος	βουλγάρικη	bratim	μπράτιμος = στενός φίλος
Μπρουγκίδια	εργαλείο αργαλειού	ιταλική	brocca	ξυλοκάρφι
Μυταριά	φίμωτρο για τα ζώα που απασχολούσαν σε γεωργικές εργασίες για να μην τρώνε την ώρα της δουλειάς	αρχαία	μυ-των,μύσσομαι,	μύτη
Ν
Νεροστάμ	νεροχύτης	αρχαία	νεαρόν(ύδωρ) > νηρόν >νερό+ στάμνος
Νιβατή	ειδικά φτιαγμένο ψωμί με λάδι	αρχαία	ανα-βαίνω	Παραγ.ανεβατός,ή, ό =ανεβατό ψωμί
Νιζιούτσκις	δερμάτινα κορδόνια για τσιαρβούλια
Νικούρκουδα	καθισμένος στα γόνατα όπως η αρκούδα ,με λυγισμένα γόνατα	αρχαία ή αρχαία+ σλάβικη	ίνα + άρκτος ή ανα+kurka	όπως αρκούδα ή επάνω +διάνος
Νίλα	κακό	Αραβ.ή περσ.ριζα		Συμφορά
Νιρτσιουμένους	με σηκωμένες τις τρίχες της κεφαλής
Νισάφ	επιτέλους,φτάνει πιά	τούρκικη	insaf	αρκεί, σταμάτα
Νισκιάδ	σκιερό	αρχαία	σκιά	Ίσκιος = τόπος που δεν χτυπά ο ήλιος
Νισκυρίζω	ψάχνω, ανιχνεύω, ταρακουνώ
Νίσμπα	Υπόγειο	αρχαία	νη-σύμπας	νη-=στερητικό μόριο,σύμπας= επίγειος
Νταβλιστήρ	ξύλο με το οποίο έσβηναν ή ανακάτεβαν τα κάρβουνα
Νταγιάντσι	σταμάτησε	τούρκικη	dayan-dim	βαστώ,ανέχομαι
Λέξη	Τοπική ερμηνεία	Προέλευση	Ετυμολογία	Αχική σημασία - Παράγωγα
Νταγρές	ντέφι	τούρκικη	daire	νταϊρές
Ντάϊμα	συχνά
Ντάμπιτερ	χειρότερα
Νταμπλάς	δίσκος, συμφορά, κάτι ξαφνικό	τούρκικη	tabla	ξύλινος δίσκος
Νταρντάνα	μεγαλόσωμη γυναίκα	ιταλική	tartana	παχιά γυναίκα και ψηλή
Νταρ-ντουμάν	άνω-κάτω
Ντεβές	Καμήλα	τούρκικη	deve
Ντελής	Ιππέας	τούρκικη	deli	τρελός =ριψοκίνδυνος ιππέας
Ντεντούζους	Αυτός που έχει μεγάλα δόντια	λατινική+ αρχαία	dedο+ούλον	ντέντο (μονάδα μήκους)+ ούλο(σάρκα πάνω και κάτω από τα δόντια)
Ντιρικώνουμι	τεντώνομαι, ορθόνομαι, μεταφ.σηκώνω ανάστημα	γαλλική < λατινική	γαλλ. Direct < λατιν. directus	ντιρέκτ = ευθύς
Ντέρτ	στεναχώρια	τούρκικη	dert	καημός, λύπη
Ντζιντζιρές	κατσαρόλα	τούρκικη	tencere
Ντιντέϊκους	πονηρός γέρος
Ντιπ	τίποτα, καθόλου	τούρκικη	dip	εντελώς, ολωσδιόλου
Ντιπάν(ντιμπάν)	τιποτένιο,άδειο τύμπανο
Ντιρζώ	χτυπώ
Ντιρλίκ	βάσανο	τούρκικη	dirlik	καλοπέραση
Ντρουβάς	σακίδιο με κολατσιό,ταγάρι	τούρκικη	torba	σακίδιο
Ντουβάρ	τοίχος	τούρκικη	duvar
Ντουγάν	ξεροκέφαλος,αμαθής	τούρκικη	dogan	γεράκι
Ντουκάν	γεωργικό εργαλείο αλωνίσματος
Ντουμάν	σκόνη, καπνός	τούρκικη	duman	φωτιά, πολύς καπνός, καταχνιά
Ντούμπρε	όρμα αλλά και μακάρι (κακή ευχή)
Ντούρμα	επιμονή	ιταλική	durare	ντουράρω= βαστώ, αντέχω
Ντουσμάνους	πανούργος
Ντραγασιά	Πρόχειρη καλύβα	σλάβικη	draga	δραγασιά:το παρατήριο του δραγάτη
Ντραγάτς	αγροφύλακας	σλάβικη	draga	κοιλάδα
Ξ
Ξάω	ξύνω	αρχαία	ξύω	τρίβω με τα νύχια ή άλλο αιχμηρό
Ξιαστοχώ	ξεχνάω	αρχαία	εξ+ αστοχώ	χάνω το στόχο μου, λησμονώ
Λέξη	Τοπική ερμηνεία	Προέλευση	Ετυμολογία	Αχική σημασία - Παράγωγα
Ξόδ	το πλήθος που συνοδεύει το νεκρό,κηδεία	αρχαία	έξοδον>εξοδεύω	έξοδος
Ξουράφ	ξυράφι	αρχαία	ξυρόν> ξυρ-άφιον	μετ.έξυπνος
Ξυλογαιδάρα	εργαλείο του αργαλειού	αρχαία	ξύλον+γάδος
Ξυλόχτινο	εξάρτημα αργαλειού	αρχαία	ξύλον + κτείς,κτενός >κτένιον	ξύλινο χτένι
Ξυνόγαλο	γιαούρτι	αρχαία	όξος> οξ-ίδιον+ γάλα	όξινο γάλα, οξύγαλα
Ξύξα, ξύκς	χαζή,χαζός	τούρκικη	eksik	ξίκης =βλάκας
Ξυστρί	χτένα που έξειναν τα ζώα	αρχαία	ξύω και ξυώ	ΠΑΡΑΓ.ξυστρί= όργανο με το οποίο ξύνουν και καθαρίζουν το σώμα υποζυγίων
Ξύστρος	αντικείμενο που έξειναν τα ζυμάρια από τη σκάφη	αρχαία	ξύω και ξυώ	ΠΑΡΑΓ.ξύστρός= μικρό εργαλείο με το οποίο αποξέονται ξένες ουσίες ή αφαιρείται το επιφανειακό στρώμα αντικειμένου
Ο
Οβά	αυγά	αρχαία	ωά
Οζαντώ	μισοξαπλώνω
Όκνα	μπογιά, σκουριά, τεμπελιά	αραβική αρχαία	okna όκνος	είδος κόκκινηςβαφής, νωθρότητα
Όλαν κισί	αμάν πιά κι εσύ
Όμορφου	ωραίο
Οντάς	δωμάτιο	τούρκικη	oda	ξενώνας, δωμάτιο υποδοχής
Όντουκους	αυτό που παρουσιάζεται ξαφνικά
Οδέτς	όπως είναι ,όπως έχει	αρχαία	ού δε ουτωσ-ί	σκέτος
Ούκου	σήκω	αρχαία	σηκός	ΠΑΡΑΓ.σηκώνω, σήκωμα
Ουλούκ	σωλήνας	τούρκικη	oluk	λούκι,αγωγός, αυλάκι
Ούρδα	μιζήθρα
Ουτζιάκ	τζάκι	τούρκικη	ocak	εστία ,γωνιά
Ούτσια	τελευταία